دەقی وەڵام:

وەڵام : ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ئەو ئافرەتەی تووشی ئیستیحازە دەبێت ئەم سێ حالەتەیە :

حالەتی یەکەم : ئافرەت حەیزێکی زانراوی ھەیە پێش ئەوەی تووشی ئیستیحازە ببێت ، لەم حالەتە بۆ ماوەی حەیزی زانراوی خۆی دەگەڕێتەوە ، دادەنیشێت و ئەحکامەکانی حەیز بۆی جێگیر دەبێت ، ڕۆژەکانی تر بە ئیستیحازە حساب دەکات و ئەحکامەکانی ئیستیحازە بۆی جێگیر دەبێت .

نموونە : ئافرەتێک ھەموو شەش ڕۆژی سەرەتای مانگ تووشی حەیز دەبێت ، پاشان تووشی ئیستیحازە بوو بە بەردەوامی ، لەم حالەتە حەیزەکەی شەش ڕۆژی سەرەتایی ھەموو مانگێکە ، بێجگە لەم ڕۆژانە ڕۆژەکانی تر بە ئیستیحازە حساب دەکرێن ، بەڵگە :

عن عائشة رضي الله عنها : " أن فاطمة بنت أبي حبيش قالت : "يا رسول الله إني أستحاض فلا أطهر أفأدع الصلاة ؟ قال : " لا ، إن ذلك عرق ، ولكن دعي الصلاة قدر الأيام التي كنت تحيضين فيها ثم اغتسلي وصلي " رواه البخاري .

وفي صحيح مسلم : أن النبي صلى الله عليه وسلم قال لأم حبيبة بنت جحش : " امكثي قدر ما كانت تحبسك حيضتك ثم اغتسلي وصلي " ، لەسەر ئەمە ئافرەتی تووش بوو بە ئیستیحازە ئەگەر حەیزی زانراو بێت دادەنیشێت بەگوێرەی ماوەی حەیزەکەی ، پاشان خۆی دەشوات و نوێژ دەکات ، ئەو کات گوێ نادەتە خوێن .

حالەتی دووەم : حەیزێکی زانراوی نییە پێش تووش بوون بە ئیستیحازە ، تووشی ئیستیحازە بووە بە بەردەوامی یەکەم جارە ، ئەمەیان کردەوە بە جیاکردنەوە دەکات ، حەیز بە ڕەشی و لینجی و بۆنی ناخۆش جیادەکرێتەوە و ئەحکامەکانی حەیز بۆی جێگیر دەبێت ، بێجگە لەمانە ئیستیحازە جێگیر دەبێت و ئەحکامەکانی ئیستیحازەی ھەیە .

نموونە : ئافرەت خوێنی بینی یەکەم جار ، دە ڕۆژ خوێنەکە ڕەش بوو و ڕۆژەکانی تر سۆر بوو ، یان دە ڕۆژ خوێنی بینی لینج بوو و ڕۆژەکانی تر ڕوون بوو ، یان دە ڕۆژ خوێنی خوێن بۆنی ھەبوو و ڕۆژەکانی تر بۆنی نەبوو ، ڕەنگی ڕەش بە حەیز حساب دەکرێت لە نموونەی یەکەم ، وە لە نموونەی دووەمیش لینجەکەیە ، وە لە نموونەی سێیەمیش خوێنە بۆندارەکەیە ، بێجگە لەمانە بە ئیستحازە حساب دەکرێت ، بەڵگە :

قول النبي صلى الله عليه وسلم لفاطمة بنت أبي حبيش : " إذا كان دم الحيضة فإنه أسود يعرف ، فإذا كان ذلك فأمسكي عن الصلاة فإذا كان الآخر فتوضئي وصلي فإنما هو عرق " رواه أبو داود والنسائي ، وصححه ابن حبان والحاكم .

ئەم فەرموودەیە ئەگەر چی لە سەنەد و مەتنەکەی جێگای تێڕوانینە ، بەڵام ئەھلی عیلم کردەوەیان پێکردووە .

حالەتی سێیەم : حەیزێکی زانراوی نییە و جیاکردنەوەیەکی باشیشی نییە ، بەردوام خوێنی لێ دەردەچێت و خوێنەکەی یەک شێوەی ھەیە و ناتوانێت جیابکاتەوە کە حەیز بێت ، ئەمەیان کردەوە بە عادەی زۆربەی ئافرەتان دەکات حەیزەکەی شەش یان حەوت ڕۆژە لە ھەر مانگێک ، دەست پێدەکات لەسەرەتایی بینی خوێنەکە ، ڕۆژەکانی تر بە ئیستیحازە حساب دەکات .

نموونە : خوێنی بینی لە ڕۆژی پێنجەمی مانگ ، وە بەردەوام بوو لەسەری بێ ئەوەی بتوانێت جیایی بکاتەوە کە حەیز بێت ، نە بە ڕەنگ و نە بە شتی تر ، حەیزەکەی شەش ڕۆژە یان حەوت ڕۆژە لە ھەر مانگێک ، وە دەست پێ دەکات لە ڕۆژی پێنجەمی ھەموو مانگێک ، بەڵگە :

حديث حمنة بنت جحش رضي الله عنها أنها قالت : " يا رسول الله : إني أستحاض حيضة كبيرة شديدة فما ترى فيها قد منعتني الصلاة والصيام؟، فقال: "أنعت لك -أصف لك استعمال- الكرسف -وهو القطن- تضعينه على الفرج، فإنه يذهب الدم"، قالت: هو أكثر من ذلك. وفيه قال: "إنما هذا ركضة من ركضات الشيطان فتحيضي ستة أيام أو سبعة في علم الله تعالى، ثم اغتسلي حتى إذا رأيت أنك قد طهرت واستنقيت فصلي أربعاً وعشرين أو ثلاثاً وعشرين ليلة وأيامها وصومي"، الحديث رواه أحمد وأبو داود والترمذي وصححه، ونقل عن أحمد أنه صححه، وعن البخاري أنه حسنه.

وتەی پێغەمبەر درود و سەلامی خوای لێ بێت : " شەش ڕۆژ یان حەوت ڕۆژ " بۆ ئەوە نییە بە ئارەزووی خۆی بێت ، بەڵکو بۆ ئیجتھادە سەیری نزیکترین ئارەت دەکات حالەکەی وەک ئەو بێت لە شێوە و نزیکی و تەمەن و ڕەحمی ئەمە نزیکترە بۆ حەیز ، ئەگەر نزیکەکە حەیزەکەی شەش ڕۆژ بوو ئەوە شەش ڕۆژ دادەنێیت ، ئەگەر حەوت ڕۆژ بوو ئەوە حەوت ڕۆژ دادەنێیت . )) رسالة في الدماء الطبيعية للنساء .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

Www.ferdaws.net