پرسیار // ئایا ئەگەر چەند بانگێک پێکەوە دران و دەنگیان تێکەڵ بەیەکتر بوون چۆن وەلام بدەینەوە ؟
وەلام // زۆربەی زانایان دەلێن وەلام دانەوەی بانگ سونەتە واجب نییە ، کە ئەمە وتەی ڕاستە .
سەبارەت بە چەند بانگێک ئایا سونەتە وەلام هەموو بانگەکان بدەیتەوە یان نە ؟ دوو وتە هەیە :
یەکەم // هەندێک زانا دەلێن سونەتە وەلام هەموو بانگەکان بدەیتەوە ، بەلگە :
عن ابي سعیدی الخدري رضي الله عنه قال : قال رسول اللە صلی الله علیه وسلم : (( إذا سمعتم المؤذن فقولوا مثل ما يقول المؤذن)) متفق علیە ، واتە : ئەگەر گوێتان لە بانگ بوو بلێن وەک ئەوەی بانگدەر گوتویەتی .
عز بن عبدالسلام دەلێت : (( ئەگەر بانگ درا دوو جار وەلام دەدرێتەوە بۆ هەر بانگێک بە جیا ، ...... )) فتاوی عز بن عبد السلام لاپەڕە ۷٨
ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( وەلامی بانگی دووەمیش دەدەیتەوە وە زیاتریش بێت سونەتە ، هەروەک چۆن دوو بانگدەر بانگیان دەدا لەسەردەمی پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت )) الاختیارات لاپەڕە ۳۹
ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( وەلامی بانگی یەکەم دەدەیتەوە ، وە وەلامی بانگی دووەمیش دەدەیتەوە ، لەبەر وتەی پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( إذا سمعتم المؤذن فقولوا مثل ما يقول المؤذن ))
بەلام ئەگەر نوێژ بکات پاشان گوێی لە بانگ بێت دوای نوێژ مانای فەرمووودەکە ئەوە دەگەیەنێت وەلام دەداتەوە لەبەر گشتییەتی فەرموودەکە ، .......... )) مجموعە فتاوی ابن عثیمین ج۱۲ لاپەڕە ۱۹۳ ــ ۱۹٤
دووەم // هەندێک زانا دەلێن وەلام دانەوە بانگ تایبەتە بە بانگی یەکەم ، بەلکو هەندێک دەلێن وەلامی ئەو بانگەی دەداتەوە کە نوێژ لەو مزگەوتە دەکات ، چونکە بێجگە لەمە ئەوانی تر ناچێت بۆ نوێژ کردن ، هەروەها ئەگەر نوێژت تەواو کرد گوێت لە بانگ بوو وەلام نادەیتەوە چونکە نوێژت کردووە و وەلامت داوەتەوە .
وتەی ڕاست بەرفراوانی تێدایە دەتوانی وەلامی چەند بانگێک بدەیتەوە ، وە وەلام دانەوە تایبەت نییە بەوەی دەچیتە فلانە مزگەوت یان نە ، چونکە ئەگەر لە مالیش بیت وەلام دەدەیتەوە کەچی نەچوویتی بۆ مزگەوت .
ئەگەر بانگ تێکەڵ بەیەکتر بوون دوو حالەتە :
حالەتی یەکەم / دەتوانی دەنگەکان لێک جیا بکەیتەوە ، لەم حالەتە وەلامی بانگ دەدەیتەوە .
حالەتی دووەم / ناتوانی لێک جیا بکەیتەوە ، لەم حالەتە بە هەموو بانگەکان کە تێکەڵ بەیەکتر بووینە وەلام یەک بانگ دەدەیتەوە ئەگەر چی هەندێک وەلام دانەوە هی بانگێک بێت وە هەندێکی تر هی بانگێکی تر بێت .
پوختەی وەلامی زانایان :
(۱) زۆربەی زانایان دەلێن وەلام دانەوەی بانگ سونەتە واجب نییە ، کە ئەمە وتەی ڕاستە .
(۲) دەتوانی وەلامی چەند بانگێک بدەیتەوە .
(۳) ئەگەر چەند بانگێک تێکەڵ بەیەکتر بوون ، بتوانیت لێکیان جیابکەیتەوە وەلامی دەدەیتەوە .
(٤) ئەگەر چەند بانگێک تێکەڵ بەیەکتر بوون ، نەتوانی لێکیان جیابکەیتەوە بەهەموو بانگەکان وەلامی یەک بانگ دەدەیتەوە ئەگەر چی هەندێک وەلام دانەوە هی بانگێک بێت و وە هەندێکی تر هی بانگێکی تر بێت .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ