دەقی وەڵام:

وەڵام : سونەتە بانگ بدرێت بە پێوە کە ئەمە وتەی ھەر چوار مەزھەبەکانە ، ھەندێک زانا ئیجماع نقل دەکەن ، بەڵگە :

(١) عن أبي قَتادةَ رَضِيَ اللهُ عَنْه ، أنَّ النبيَّ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم قال لبلالٍ رَضِيَ اللهُ عَنْه : (( يا بلالُ ، قم فأذِّنْ بالنَّاسِ بالصَّلاةِ )) رواه البخاري (٥٩٥) واللفظ له، ومسلم (٦٨١) .

(٢) بانگدەرکانی پێغەمبەر درود و سەلامی خوای لێ بێت بانگیان داوە بە پێوە نەک بە دانیشتنەوە .

بانگ دان بە دانیشتنەوە دوو حالەتە :

حالەتی یەکەم : کەسێک عوزری ھەی بانگ دەدات بە دانیشتنەوە ، ئەمەیان عوزری ھەیە و ھیچی لەسەر نییە .

حالەتی دووەم : کەسێک عوزری نییە بانگ دەدات بە دانیشتنەوە ، بانگ دان بێ عوزت باش نییە " مەکروھە " و بانگی دروستە .

ابن المنذر ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ھەموو زانایان یەک دەنگن سونەتە بانگ بدرێت بە پێوە ، تەنھا ئەبو ثور دەڵێت : بانگ دەدرێت بە دانیشتنەوە بێ عیلەت . )) الإجماع لاپەڕە ٣٨ .

ھەروەھا دەفەرمووێت : (( جیاوازی نییە لەنێوان ئەھلی عیلم کە سونەتە بانگدەر بانگ بدات بە پێوە ، ئیلا لەبەر عیلەتێک )) الأوسط .

ابن قدامة ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( دەبێت بانگ بدرێت بە پێوە ، ابن منذر دەفەرمووێت : ھەموو ئەھلی عیلم یەک دەنگن سونەتە بانگ بدرێت بە پێوە ، فەرموودەی أبي قتادة الذي رويناه , أن النبي صلى الله عليه وسلم قال لبلال : " قم فأذن " .

بانگدەرکانی پێغەمبەر درود و سەلامی خوای لێ بێت بانگیان داوە بە پێوە .

ئەگەر عوزری ھەبێت دروستە بانگ بدرێت بە دانیشتنەوە .

حسن العبدی دەفەرمووێت : باوکی زەیدم بینی ھاوەڵی پێغەمبەر درود و سەلامی قاچی بریندار ببوو لە ڕێگای خوا ، بانگی دەدا بە دانیشتنەوە . رواه الأثرم .

ئەگەر بانگ بدات بێ عوزر ، ئەھلی عیلم لایان مەکروھ بوورە ، وە بانگی دروستە . )) المغني (٢٥٣/١) .

ئیمام النووي ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( سونەتە بانگ بدرێت بە پێوە و ڕووەو قیبلە ... ، ئەگەر بانگ بدات بە دانیشتنەوە یان ڕاکشان یان ڕووی لە قیبلە نەبێت ، باش نییە ، وە بانگی دروستە ، چونکە مەبەست لە بانگ إعلانە ، ئەمە ھاتۆتەدی . )) المجموع (١١٤/٣) .

———————————————————

Www.ferdaws.net