دەقی وەڵام:

وەلام // سەرەتا زانایان دەلێن باشتر وایە ئافرەت بۆ نوێژی جەژن دەربچێت لەگەل ئیمام بکات لەوەی لە مالەوە دەکات ئەگەر فیتنە دروست نەبێت و بە شێوەیەکی شەرعی دەربچێت ، بەلگە :

عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْها قَالَتْ : (( أَمَرَنَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ نُخْرِجَهُنَّ فِي الْفِطْرِ وَالأَضْحَى الْعَوَاتِقَ وَالْحُيَّضَ وَذَوَاتِ الْخُدُورِ ، فَأَمَّا الْحُيَّضُ فَيَعْتَزِلْنَ الصَّلاةَ وَيَشْهَدْنَ الْخَيْرَ وَدَعْوَةَ الْمُسْلِمِينَ .)) البخاري (324) ومسلم (890)

واتە : فەرمانی پێ کردووین کە لە جەژندا دەریکەین کچە عازبەکان و ئەوانەی کە خۆیان دەرنەدەخست وە فەرمانی دەکرد بە حەیزدارەکان کە دوور بکەونەوە لە شوێنی و نوێژی موسلمانان و ئامادەی خێر و دوعا موسلمانن ببن .

شەوکانی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( فەرموودە بەلگەیە کە دروستە ئافرەت دەربچێت بۆ نوێژی جەژن بۆ مصلى ، بێ ئەوەی جیاوازی بخاتە نێوان کچ و بێوەژن وە گەنج و پیر وە حەیزدار و بێجگە لە حەیزدار ، ئەگەر فیتنە دروست نەبێت .... . ))

ابن عثيمين ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( باشتر وایە ئافرەت دەربچێت بۆ نوێژی جەژن ، چونکە پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت فەرمانی کردووە دەربچن بۆ نوێژی جەژن ..... )) "مجموع فتاوى الشيخ ابن عثيمين" (16/210) .

کەواتە دروستە ئافرەت دەربچێت بۆ جەژن ئەگەر فیتنە دروست نەبێت و بەشێوەیەکی شەرعی دەربچێت .

ھەر کەسێک نوێژی جەژنی لێ بڕوات ئایا نوێژی جەژن دەکات بە تەنیا سێ وتە ھەیە :

یەکەم / ھەندێک زانا دەلێن نوێژی جەژن دەگێڕێتەوە دوو ڕەکاعەت وەک خۆی ، کە ئەمە وتەی ئەنەس ، و ابن سیرین ، و عطاء ، و مجاھد ، و عکرمە ، و مالک ، و شافعی ، و تەیەکە لە وتەکانی احمد .

دووەم / ھەندێک زانا دەلێن چوار ڕەکاعەت دەکات ، کە ئەمە وتەی ابن مسعود ، و وتەیەکە لە وتەکانی احمد .

سێیەم / ھەندێک زانا دەلێن ئەگەر نوێژی جەژن چوو نابێت بکەیت ، کە ئەمە وتەی حنفی ، و مزنی ، و ابن عثيمين ، و ابن تیمییە ، چونکە نوێژێکە بە کۆمەڵ دەکرێت نابێت بەم شێوە بکرێت .

وتەی ڕاست وتەی یەکەمە وتەی زۆربەی زانایان کە نوێژ دەکات وەک شێوەی خۆی کە دوو ڕەکاعەتە .

زانایانی اللجنة الدائمة دەلێن : (( ھەر کەسێک نوێژی جەژنی لێ بڕوات حەزی لێ بێت بکات ئەوە سونەت بۆی ، وە نوێژ دەکات لەسەر شێوەی خۆی بێ ئەوەی وتار بدات لە دوای نوێژ ، کە ئەمە وتەی مالک و شافعی و احمدە ..... ))فتاوى اللجنة الدائمة للإفتاء (8/306)

ابن قدامە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ئەگەر نوێژی جەژنی لێ ڕۆیشت بە ئارەزووی خۆیەتی دەتوانێ بە تەنیا بکات وە دەتوانێت بە کۆمەڵ بکات . )) المغنی

پوختەی وەلامی زانــــــــایــــــــان :

(١) باشتر وایە ئافرەت ئامادەی نوێژی جەژن بێت ئەگەر فیتنە دروست نەبێت و بەشێوەیەکی شەرعی دەربچێت یان ھیچ عوزری (کاری) نەبێت .

(٢) دروستە نوێژی جەژن بەتەنیا بکەیت لەسەر شێوەی خۆی ، کە ئەمە وتەی زۆربەی زانایانە وتەی ڕاستە .

(٣) ئەگەر نوێژی جەژنت لێ بڕوات یان لە ماڵەوە بکەیت دەتوانیت بە تەنیا بکەیت وە دەتوانیت بە کۆمەلیش بکەیت بەلام نابێت وتار بدەیت .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ