دەقی وەڵام:

وەڵام : زانایان دەڵێن نوێژ کردن لەناو کەنیسە دوو حالەتە :

حالەتی یەکەم : ئەگەر کەنیسە وێنەی تێدا نەبێت ، لەم حالەتە جیاوازی ھەیە لەنێوان زانایان :

یەکەم : ھەندێک زانا بۆ ئەوە چوون باش نییە نوێژ لە کەنیسە بکرێت ، بەڵگە :

(١) چونکە شوێنی کوفر و شەیتانەکانە .

(٢) نوێژ کردن لەو شوێنە سەردەکێشێت بۆ بەگەورە دانان و زۆر بوونیان لەم شوێنە .

دووەم : ھەندێک زانا بۆ ئەوە چوون دروستە نوێژ لە کەنیسە بکرێت ئەگەر وێنەی تێدا نەبێت ، بەڵگە :

(١) ھیچ فەرموودە نەھاتوون نەھی کردبێت لە نوێژ کردن لە کەنیسە .

(١) قَالَ عُمَرُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ إِنَّا لَا نَدْخُلُ كَنَائِسَكُمْ مِنْ أَجْلِ التَّمَاثِيلِ الَّتِي فِيهَا الصُّوَرُ ، وَكَانَ ابْنُ عَبَّاسٍ يُصَلِّي فِي الْبِيعَةِ إِلَّا بِيعَةً فِيهَا تَمَاثِيلُ .

ھاوەڵان نوێژیان کردووە لە کەنیسە ، بەڵگەیە دروستە نوێژ لە کەنیسە بکەیت .

حالەتی دووەم : ئەگەر کەنیسە وێنەی تێدا بێت ، لەم حالەتە جیاوازی ھەیە لەنێوان زانایان :

یەکەم : زۆربەی زانایان بۆ ئەوە چوون باش نییە نوێژی تێدا بکەیت .

دووەم : ھەندێک زانا بۆ ئەوە چوون حەڕامە نوێژی تێدا بکەیت ، بەڵگە :

(١) عن أبي طَلْحَة أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ : (( لَا تَدْخُلُ الْمَلَائِكَةُ بَيْتًا فِيهِ كَلْبٌ وَلَا صُورَةٌ )) رواە البخاری (٣٢٢٥) ، ومسلم (٢١٠٦) .

(٢) عن أَبي هُرَيْرَةَ قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : (( أَتَانِي جِبْرِيلُ فَقَالَ إِنِّي كُنْتُ أَتَيْتُكَ الْبَارِحَةَ فَلَمْ يَمْنَعْنِي أَنْ أَكُونَ دَخَلْتُ عَلَيْكَ الْبَيْتَ الَّذِي كُنْتَ فِيهِ إِلَّا أَنَّهُ كَانَ فِي بَابِ الْبَيْتِ تِمْثَالُ الرِّجَالِ وَكَانَ فِي الْبَيْتِ قِرَامُ سِتْرٍ فِيهِ تَمَاثِيلُ وَكَانَ فِي الْبَيْتِ كَلْبٌ فَمُرْ بِرَأْسِ التِّمْثَالِ الَّذِي بِالْبَابِ فَلْيُقْطَعْ فَلْيُصَيَّرْ كَهَيْئَةِ الشَّجَرَةِ وَمُرْ بِالسِّتْرِ فَلْيُقْطَعْ وَيُجْعَلْ مِنْهُ وِسَادَتَيْنِ مُنْتَبَذَتَيْنِ يُوطَآَنِ وَمُرْ بِالْكَلْبِ فَيُخْرَجْ فَفَعَلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَكَانَ ذَلِكَ الْكَلْبُ جَرْوًا لِلْحَسَنِ أَوْ الْحُسَيْنِ تَحْتَ نَضَدٍ لَهُ فَأَمَرَ بِهِ فَأُخْرِجَ )). رواه الترمذي (٢٨٠٦) ، وأبو داود (٤١٥٨) ، والحديث صححه الألباني في صحيح الجامع برقم ٦٨ .

ابن تيميَّة ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ئەوەی ڕاست بێت لە عومەری کوڕی خەتاب و کەسانی تر نقل کراوە ، وە لە ئیمام ئەحمەد و کەسانی تر ئەوەیە : ئەگەر کەنیسە وێنەی تێدا بوو نوێژ تێیدا مەکە ، چونکە فریشتەکان داخلی مالێک نابن وێنەی تێدا بێت ، وە چونکە پێغەمبەر درود و سەلامی خوای لێ بێت نەچووە ناو کەعبە ھەتا وێنەی ڕەش نەکردەوە ، ھەروەھا عومەر دەفەرمووێت : ئێمە داخلی کەنیسەکانیان نابین ئەگەر وێنەی تێدا بێت و لەبەر وێنە داخل نابین، وەک مزگەوتێکە دروست کردبێت لەسەر گۆڕ . )) مجموع الفتاوی (١٦٢/٢٢) .

ابنُ المنذر ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( جیاوازی ھەیە لەنێوان زانایان سەبارەت نوێژ کردن لە کەنیسە ، ھەندێک بۆ ئەوە چوون باش نییە نوێژی تێدا بکەیت ئەگەر پەیکەری تێدا بوو ، عومەر بە پیاوێکی گاوری گوت : ئێمە داخلی کەنیسەکانی ئێوە نابین لەبەر وێنە ، وە ابن عباس و مالکیش پێیان باش نەبووە لە کەنیسە بکرێت ، لەبەر ئەو وێنانەی تێدانە . )) الأوسط (٣١٨/٢) .

ابن قدامة ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ھیچی تێدا نییە نوێژ بکەیت لە کەنیسەیەکی پاک ، ڕوخسەتیان داوە حەسەن و عومەری کوڕی عبدالعزیز و شەعبی و ئەوزاعی و سەعیدی کوڕی عبدالعزیز ، ھەروەھا نقل کراوە لە عومەری کوڕی ئەبو موسا ، ابن عباس و مالک پێیان باش نەبووە لەبەر وێنە ، ... )) المغنی (٤٠٧/١) .

پرسیار کراوە لە شيخ الإسلام ابن تيمية : ئایا دروستە نوێژ لە کەنیسە بکەیت ئەگەر وێنەی تێدا بێت یان نە ؟ ئایا بە کەنیسە دەوترێ ماڵی خوا یان نە ؟

لە وەڵام دا دەفەرمووێت : (( کەنیسەکان ماڵی خوا نین ، بەڵکو ماڵی خوا مزگەوتەکانن ، بەڵکو ماڵێكە كوفری تێدا دەکرێت بەخوا ، ئەگەر چی ھەندێک جار زیکری تێدا دەکرێت ، مالەکان ھی خاوەنەکانیەتی ، ئەھلی کافرن ، کەواتە ماڵی عیبادەتی کافرەکانە .

سەبارەت بە نوێژ کردن لەناو کەنیسە سێ وتە ھەیە :

(١) مەزھەبی ئەحمەد و کەسانی تر ئەوەیە ڕێگری کراوە بە مطلقی ، ئەمە وتەیەکە لە وتەکانی مالک .

(٢) ھەندێکی تر بۆ ئەوە چوون دروستە نوێژ لە کەنیسە بکەیت بە مطلقی .

(٣) ھەندێک زانای تر بۆ ئەوە چوون ئەگەر وێنەی تێدا بوو دروست نییە نوێژ تێیدا بکەیت ، کە ئەمە وتەیەکە لە وتەکانی ئەحمەد و کەسانی تر ، وە بە صحیحی نقل کراوە لە عومەری کوڕی خەتاب و کەسانی تر . )) فتاوی الکبری (٥٩/٢) .

سەبارەت بە نوێژ کردن لە کەنیسە ئەگەر وێنەی تێدا بوو زانایان دەڵێن نوێژی پوچ نییە .

——————————————————

Www.ferdaws.net