دەقی وەڵام:

وەڵام: جیاوازی هەیە لەنێوان زانایان سەبارەت بە ژمارەی سونەتەکانی ڕەواتب دوای نوێژی هەینی، چوار وتە هەیە: یەکەم: هەندێک زانا بۆ ئەوە چوون سونەتی ڕەواتب دوای نوێژی هەینی چوار ڕەکاعەتە، کە ئەمە وتەی حەنەفی و شافعی و ابن منذر و صنعانی یە، بەڵگە:

(١)عن سُهيلٍ، عن أبيه، عن أبي هُريرةَ رَضِيَ اللهُ عَنْه، عنِ النبيِّ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم، قال: (مَن كان منكم مصلِّيًا بعدَ الجُمُعةِ، فليصلِّ أربعًا)، وفي رواية: قال سُهيلٌ: (فإنْ عجِل بكَ شيءٌ فصلِّ ركعتينِ في المسجِدِ، وركعتينِ إذا رجعتَ) رواە مسلم (٨٨١).

پێغەمبەر صلی اللە علیە وسلم فەرمانی کردووە بە چوار ڕەکاعەت، بەڵگەیە باشتر لە کردنی دوو ڕەکاعەت. صنعانی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (چوار ڕەکاعەت کردن باشترە لە دوو ڕەکاعەت، لەبەر ئەوە فەرمانی لەسەری هاتووە، وە زۆری کردەوەی پێغەمبەر بووە صلی اللە علیە وسلم) سبل السلام (٢/٥٣).

دووەم: هەندێک زانای تر بۆ ئەوە چوون موسلمان بە ئارەزووی خۆیەتی لەنێوان کردنی دوو ڕەکاعەت و چوار ڕەکاعەت، کە ئەمە وتەیەکە لە وتەکانی ئەحمەد و ابن باز و ئەلبانی، بەڵگە: (١)عن سُهيلٍ، عن أبيه، عن أبي هُريرةَ رَضِيَ اللهُ عَنْه، عنِ النبيِّ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم، قال: (مَن كان منكم مصلِّيًا بعدَ الجُمُعةِ، فليصلِّ أربعًا) رواە مسلم (٨٨١).

عن ابنِ عُمرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهما: (أنَّ رسولَ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم كانَ لا يُصلِّي بعدَ الجمُعةِ حتى يَنصَرِفَ، فيُصلِّي ركعتَينِ) أخرجە البخاری (٩٣٧)، ومسلم (٨٨٢).

جمع لەنێوان ئەم دوو فەرموودەیە ئەوەیە هەردوو شێوە دروستن.

صنعانی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (سەبارەت بە دوای نوێژی هەینی سونەتی ڕاتبە هەیە، کەمترینیان دوو ڕەکاعەتە و زۆرترینیان چوار ڕەکاعەتە، لەبەر وتەی پێغەمبەر صلی اللە علیە وسلم: "مَن كان منكم مصلِّيًا بعدَ الجُمُعةِ، فليصلِّ أربعًا"، وە هەروەها پێغەمبەر صلی اللە علیە وسلم دوو ڕەکاعەتی کردووە دوای نوێژی هەینی لە مالەوە) مجموع الفتاوی ابن باز (١٢/٣٨٧).

ئەلبانی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ئەگەر دوو ڕەکاعەت یان چوار ڕەکاعەتی کرد دوای نوێژی هەینی لە مزگەوت دروستە، یان لە مالەوە ئەوە باشترە) تمام المنة لاپەڕە ٣٤١.

سێیەم: هەندێک زانای تر بۆ ئەوە چوون ئەگەر لە مزگەوت بکات چوار ڕەکاعەت دەکات، ئەگەر لە مالەوە بکات دوو ڕەکاعەت دەکات، کە ئەمە وتەی ابن تیمییە و ابن قیم و زانایانی اللجنة الدائمەیە، بەڵگە:

(١)عن سُهيلٍ، عن أبيه، عن أبي هُريرةَ رَضِيَ اللهُ عَنْه، عنِ النبيِّ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم، قال: (مَن كان منكم مصلِّيًا بعدَ الجُمُعةِ، فليصلِّ أربعًا) رواە مسلم (٨٨١).

عن ابنِ عُمرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهما: (أنَّ رسولَ اللهِ صلَّى اللهُ عليه وسلَّم كانَ لا يُصلِّي بعدَ الجمُعةِ حتى يَنصَرِفَ، فيُصلِّي ركعتَينِ) أخرجە البخاری (٩٣٧)، ومسلم (٨٨٢).

جمع لەنێوان ئەم دوو فەرموودەیە ئەوەیە فەرموودەی ابن عمر ڕوون و ئاشکرایە لە مالەوە ئەم دوو ڕەکاعەتەی کردووە، وە فەرموودەی ئەبو هوڕەیڕە وا لێک دەدرێتەوە لە مزگەوت کردوویەتی.

ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ئەگەر نوێژی لە مزگەوت کرد چوار ڕەکاعەت دەکات، ئەگەر لە مالەوە کردی دوو ڕەکاعەت دەکات) المستدرك علی مجموع الفتاوی (٣/١٢٩).

ابن قیم ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (مامۆستای ئێمە أبو العباس دەفەرمووێت: ئەگەر نوێژی لە مزگەوت کرد چوار ڕەکاعەت دەکات، ئەگەر لە مالەوە کردی دوو ڕەکاعەت دەکات، دەڵێم: ئەمە وتەیە فەرموودەکان بەڵگەن لەسەری، ئەبو داود باسی کردووە ابن عمر ئەگەر لە مزگەوت نوێژی بکردبا چوار ڕەکاعەتی دەکرد، ئەگەر لە مالەوە بکردبا دوو ڕەکاعەتی دەکرد) زاد المعاد (١/٤٤٠).

زانایانی اللجنة الدائمة دەڵێن: (سونەتی دوای نوێژی هەینی ئەگەر نوێژی لە مزگەوت کرد چوار ڕەکاعەت دەکات، ئەگەر لە مالەوە کردی دوو ڕەکاعەت دەکات) فتاوی اللجنة الدائمة المجموعة الثانیة (٦/١٣١).

چوارەم: هەندێک زانای تر بۆ ئەوە چوون شەش رەکاعەت دەکەیت، بەڵگە:

(١)سونەتی ڕەواتب لە شەو و ڕۆژێکدا ١٢ ڕەکاعەتە، دەبێت دوای نوێژی هەینی شەش ڕەکاعەت بکرێن هەتا ببن بە دوازدە، چونکە پێش نویژی هەینی ڕەواتب نییە.

وتەی راست دەتوانی دوو ڕەکاعەت بکەیت و دەتوانی چواریش بکەیت، وە دەتوانی لە مالەوە دوو بکەیت و لە مزگەوتیش چوار بکەیت، واللە ‌أعلم.