دەقی وەڵام:

وەڵام: خوای گەورە دەفەرمووێت: (وَأَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الأِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقاً) [الجن: ٦]

واتە: بەڕاستی پیاوانێک لەنێو مرۆڤەکان دا پەنایان دەبردە بەر پیاوانێک لە جن، وایان دەکرد لە مرۆڤەکان کە ترسیان زیاد بکات و زیڕە بکەن. ئەم ئایەتە بەڵگەیە واجبە پەنا بگریت تەنھا بەخوا لە شتێک کە لە توانای کەسدا نییە ئیلا خوا نەبێت و پەناگرتن بە جن شیرکە.

ابن عثيمين ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ئەم ئایەتە بەڵگەیە پەنا گرتن بە جن حەڕامە، چونکە پەناپێگیراو سوودی بۆی نییە، بەڵکو ترس و دڵەڕاوکێی بۆ زیاد دەکات به پێچەوانەی مەبەستەکەی، ئەمە دیارە، واو ضمیرە بۆ جن و ھاء ضمیرە بۆ مرۆڤ، وتراوە: مرۆڤ بۆ جن ڕھقیا زیاد کردووە، واتە: تاوان و لەخۆبایی بوونی بۆ زیاد کردووە، بەڵام وتەی یەکەم ڕاستترە) القول المفید (١/٣٢٤).

ابن باز ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (زادوھم: واو بۆ جنە و ھاء ظمیر بۆ مرۆڤە، واتە : جن بۆ مرۆڤەکان زیاد کرد رھقا، واتە: ترس و دڵەڕاوکێ، کاتێک مرۆڤ لە جن ترسا، جن تووشی خۆ بەگەورە دانان و لەخۆبایی بوون دەبێت .

ھەندێک لە پێشینەکان دەڵێن: واو بۆ مرۆڤە، ھاء بۆ جنە، واتە: مرۆڤ رەھەقی بۆ جن زیاد کرد، واتە: خۆ بە گەورە دانان و لەخۆبايی بوون. ھەردوو مانایەکان حەقن، ئەگەر مرۆڤ پەنا بگرێت بە جن ئەوە بەگەورە دانانە بۆ جن، بۆ جن گەورەیى و لەخۆبایبوون زیاد دەبێت، بەرامبەر ترسی مرۆڤ لە جن.

خوای گەورە باسی کردووە وەک زەم، دەبێت وازی لێ بھێنرێت) التعلیق المفید لاپەڕە ٨٩ - ٩٠.

صالح الفوزان خوا بیپارێزێت دەفەرمووێت: (ھۆکاری دابەزینی ئەم ئایەتە: عەرەب لە سەردەمی نەزانین ئەگەر له شوێنێک داببەزیبان یەکێکیان دەی گوت: پەنا دەگرم بە سەیدی ئەم دۆڵە لە شەڕی ساویلکەکانی قەومەکەی، خوای گەورە ئەم ئایەتەی دابەزاند: "وَأَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الأِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقاً".

ئەمە عەقیدەی سەردەمی جاھلی بوو، خوای گەورە پووچی کرد و فەرمانی کرد بە پەناگرتن تەنھا بە خۆی و بێ ئەوەی شەریکی بۆ بڕیار بدەیت) إعانة المستفيد (١/٢٦١).

یەکێک بڵێت بۆچی پەناگرتن بە مرۆڤ ئەگەر لەتوانای دا بێت و ئامادە بێت نابێتە شیرک، بەڵام پەناگرتن بە جنێک ئامادەیە و لەتوانای دایە دەبێته شیرک، چ جیاوازی ھەیە؟

وەڵام: سەبارەت بە جیاوازی نێوان پەناگرتن به جن و مرۆڤ ئەگەر ئامادە بن و لە توانایان دا بێت لە دوو ڕووەوەیە:

(١) مرۆڤی زیندوو ئامادەیە بەکردەوە، بەڵام جن ئەگەر چی ئامادەش بێت بە غائب حساب دەکرێ، چونکە ئێمە نایبینین، وەک مرۆڤێکی غائب وایە.

(٢) پەناگرتن بە مرۆڤی زیندووی ئامادە بوو بەڵگە لەسەر ڕێگەپێدانی ھاتووە، بەڵام پەنا گرتن بە جنی زیندووی ئامادەبوو ھیچ بەڵگە لەسەر ڕێگەپێدانی نەھاتوون.