دەقی وەڵام:

وەڵام: زانایان دەڵێن یەکتاپەرست دەبێت ڕازی نەبێت بە کردنی عیبادەت بۆ بێجگە لە خوا، وە دەبێت کوفری پێ بکات و دژایەتی بکات، چونکە چۆن فەرمان کراوە بە تەنھا پەرستنی خوا ئاواش فەرمان کراوە بە کوفر کردن بە طاغوت.

طاغوت: ھەر شتێک بپەرسترێت بێجگە لەخوا ئەوا طاغوتە ئەگەر ڕازی بێت، بەلام ئەگەر ڕازی نەبێت ئەوا تاغوت نییە، وەک: پەیکەر و گۆڕ و دار و بەرد و پیاو چاک، بەلام عیسی یان حسن یان حسین یان پیاو چاک کە ڕازی نین بە پەرستنیان ئەوە طاغوت نین.

طاغوت: مشتق من الطغیان، وهو مجاوزة الحد، واتە: لە طغیان وەرگیراوە بەمانای سنور بەزاندن تێپەڕ بوون لە سنور دێت. عومەر خوالێی ڕازی بیت دەفەرمووێت: (الطاغوت الشیطان).

جابر خوا لێی ڕازی بێت دەلێت: (تاغوت فال چییەکانن، شەیتانەکانی خۆیان دادەبەزنە سەریان، لەهەموو خێلێکدا دانەیەک هەیە). ئیمام مالک رەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (الطاغوت کل ما عبد من دون اللە )، واتە: هەرشتێک بپەرسترێت بێجگە لەخوا ئەوە تاغووتە.

ابن قیم ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (کل ما تجاوز بە العبد حدە من معبود ٲو متبوع ٲو مطاع)، معبود و متبوع و مطاع مەبەست پێی ئەوەیە ئەگەر خراپ بوون، بەلام ئەگەر پیاو چاک بوون نابنە تاغووت ئەگەر خەڵکی بییانپەرستنیش، چونکە ڕازی نییە و بەرییە لێیان، .... جوهری دەدەفەرمووێت: (الطاغوت الشیطان وكل رٲس فی الضلالة) واتە: تاغوت شەیتانەکانن، جا مرۆڤ بێت یان جنۆکە بێت وە هەموو سەرکردەیەک دەگرێتەوە لە گومڕایدا.

ابن قیم ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: گەورە تاغوتەکان پێنجن:

(۱) شەیتان کە مرۆڤ بانگ دەکات بۆ گومرای و کوفر.

(۲) هەر کەسێک ڕازی بێت خەڵکی بەندایەتی بۆی بکەن ئەوە تاغوتە.

(۳) هەرکەسێک بانگەوازی بۆ ئەوە بکات کە غەیب دەزانێت ئەوە تاغووتە.

(٤) هەرکەسێک بانگەوازی خەلک بکات بۆ ئەوەی عیبادەتی بکەن، ئەوە تاغووتە کە ئەمە بیر و باوری هەندێک له سۆفییەکانە.

(٥) هەر کەسێک حوکم بکات بە بێجگە لە حوکمی خوا ئەمە تاغوتە، ئەگەر:

(ٲ) باوەری وابێت حوکمی بێجگە لە حوکمی خوا وەک حوکمی خوایە ، ئەمە کوفری گەورەیە.

(ب) باوەری وابێت حوکمی بێجگە لە حوکمی خوا باشترە لە حوکمی خوا ، ئەمە کوفری گەورەیە.

(ج) باوەری وابێت حوکم کردن به بێجگە لە هی خوا حەلالە (دروستە) ئەمە کوفری گەورەیە، چونکە هەر حەڕامێک حەڵال بکەی یان بە پێچەوانەوە کوفری گەورەیە.

بەڵام ئەگەر حوکم بکات بە بێجگە لە قورئان و باوەڕی وابێت حوکمی خوا باشترین حوکمە، وە حەرامە حوکم بە بێجگە لە حوکمی خوا بکرێ، ئەمە تووشی کوفری گەورە نەبووە.