دەقی وەڵام:

وەڵام: زانایان دەڵێن هەر کەسێک خۆی بشوات لە بێ نوێژی گەورە، ئەوە بێ نوێژی بچووکیش لەسەری لادەچێت ئەگەر چی دەست نوێژیش نەگرێت، هەندێک زانا ئیجماع نقل دەکەن، کە ئەمە وتەی حەنفی و مالکی و وتەی ڕاستی شافعی و ابن تیمییە و ابن عثیمینە، بەڵگە:

(١)خوای گەورە دەفەرمووێت: (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّى تَغْتَسِلُوا) [النساء: ٤٣].

(٢)خوای گەورە دەفەرمووێت: ( وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا) [المائدة: ٦].

خوای گەورە فەرمانی کردووە بە خۆشۆردن بێ ئەوەی دەست نوێژ بگریت، هەر کەسێک دەست نوێژ گرتن بۆ خۆشۆردن بە مەرج دابنێت، ئەوە شتێکی زیاد کردووە لەسەر وتەی خوای گەورە.

ابن تيمية ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ئەوەی خۆی دەشوات لەسەری واجب نییە نییەتی لادانی بێ نوێژی بچووکیشی هەبێت، هەروەک زۆربەی زانایان ئەمەیان گوتووە) مجموع فتاوى ابن تيميَّة (٢١/٣٩٦).

ابن عثيمين ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ابن تیمییە بۆ ئەوە چووە خۆشۆردن هەردوو بێ نوێژی بچووک و گەورە هەلدەگرێت، بەڵگە: خوای گەورە دەفەرمووێت: "وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا" {المائدة:٦}، ئەگەر پاک بووەوە بە نییەتی لادانی بێ نوێژی گەورە، ئەوە بۆ دەست نوێژیش بەسە، چونکە خوای گەورە هیچی باس نەکردووە جگە لەمە، ئەمە وتەی ڕاستە) الشرح الممتع (١/٣٦٧).

ابن عبدِ البر ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ئەگەر دەست نوێژ نەگرێت بۆ خۆشۆردنی لەشگرانی پێش خۆشۆردن، بەڵام هەموو لاشە و سەر و دەست و لاشەی ئاوی بەر بکەوێت، ئەوە خۆشۆردنی جێ بە جێکردووە ئەگەر نییەتی خۆشۆردنی هەبێت، چونکە خوای گەورە واجبی کردووە خۆشۆردن نەک دەست نوێژ، بەڵگە: "وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا"، ئەمەیان ئیجماع هەیە جیاوازی نییە لەنێوان زانایان) الاستذكار (١/٢٦٠).

ابن بطال ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (هەموو زانایان یەک دەنگن دەست نوێژ گرتن واجب نییە بۆ خۆ شۆردنی لەشگرانی) شرح صحيح البخارى (١/٣٨٧). دوای خۆشۆردنی لەشگرانی ئەم سێ حالەتانەن:

یەکەم: ئەگەر پێش خۆشۆردن یان لەگەڵ خۆشۆردن دەست نوێژت گرت، دوای تەواو بوون باش نییە دەست نوێژ بگریتەوە ئەگەر دەست نوێژت نەشکا بێت.

دووەم: ئەگەر پێش خۆ شۆردن یان لەگەڵ خۆشۆردن دەست نوێژت نەگرت تەنھا ھەموو لاشەت شووشت، دوای تەواو بوون دەست نوێژ پێویست ناکات ئەگەر دەست نوێژت نەشکا بێت کاتی خۆ شۆردن لەسەر وتەی زۆر لە زانایان.

سێیەم: ئەگەر کاتی خۆشۆردن دەست نوێژت شکا وەک میز کردن یان ھەوا دەرچوون، ئەوە دوای خۆشۆردن واجبە دەست نوێژ بگریتەوە، چونکە خۆشۆردنت لەسەر لاچوو بەڵام دەست نوێژ ماوە ناتوانی نوێژ بکەیت.