دەقی وەڵام:

وەڵام: زانایان دەڵێن واجبە لەسەر پیاو مامەڵەی باش بێت لەگەڵ خێزانی خۆی، بێگومان جووت بوون لەگەڵ خێزانی خۆت یەکێکە لە باشترین مامەڵەی باش لەگەڵ ئافرەت، چونکە جووت بوون لەگەڵ ئافرەت:

١-ئافرەت دەپارێزێت لە خراپە و داوێن پیسی.

٢-هۆکارە بۆ زیاد بوونی نەوە.

٣-خۆشەویستی نێوان ژن و پیاو بەردەوام دەبێت و زیاد دەبێت.

بە پێچەوانەش تەرک کردنی جووت بوون:

١-ئافرەت تووشی خراپە و داوێن پیسی دەکات.

٢-هۆکارە بۆ نەبوونی نەوە یان زیاد نەبوونی نەوە.

٣-خۆشەویستی نێوان ژن و پیاو زیاد ناکات، یان هۆکارە بۆ نەمانی خۆشەویستی.

زانایان دەلێن واجبە لەسەر پیاو جووت بێت لەگەڵ ئافرەت بە گوێرەی پێویستی و توانای، ھەروەھا دوای چوار مانگ پیاو ناچار دەکرێت یان دەبێت جووت بوون لەگەڵی بکات یان دەبێت تەلاق بدەیت.

ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت پرسیار لێی کراوە: پیاو خۆی دەگرێتەوە لە خێزانی خۆی مانگێک یان دوو مانگ جووت بوونی لەگەڵ ناکات، ئایا تاوانبار دەبێت یان نا؟

لە وەلام دا دەفەرمووێت: (واجبە لەسەر پیاو جووت بێت لەگەڵ خێزانی خۆی بە باشی و جوانی، ئەمەیان گرینگترین مافە کە جەختی لێکرابێتەوە، ئەم حەقە جووت بوون لەگەڵ خێزانی خۆت لە حەقی خواردن پێدان گەورەترە، جووت بوون لەگەڵ خێزان واجبە، وتراوە: ھەموو چوار مانگ جارێک واجبە جووت ببیت لەگەڵی، وە تراوە واجبە بە گوێرەی پێویستی و توانای، ھەروەک بۆ خواردنی پێ دانی بە گوێرەی پێویستی و توانایەتی کە ئەمە وتەی ڕاستە). مجموع الفتاوى (٣٢/٢٧١).

بێگومان پیاوەکەت تاوانبار دەبێت ئەگەر چارەسەر هەبێت و کەمتەرخەم بێت، سەبارەت بە مارەیی هەلناوەشێتەوە، سەبارەت بە گەرەدەن ئازا نەکردن تۆ تاوانبار نابیت چونکە مافی خۆتە و ستەمت لێکراوە، واللە أعلم.