دەقی وەڵام:

وەڵام: جیاوازی هەیە لەنێوان زانایان سەبارەت بە خوێندنەوەی سورەتی فاتیحە لە نوێژی جەنازە، سێ وتە هەیە:

یەکەم: هەندێک زانا بۆ ئەوە چوون سونەت نییە سورەتی فاتیحە بخوێنی لە نوێژی جەنازە، کە ئەمە وتەی ئەبو حەنیفە و مالکە.

دووەم: هەندێک زانا تر بۆ ئەوە چوون واجبە سورەتی فاتیحە بخوێندرێ لە نوێژی جەنازە، کە ئەمە وتەی هاوەڵانی شافعی و ئەحمەد و ئیسحاقە، بەڵکو هەندێکیان دەڵێن ڕوکنە.

سێیەم: هەندێک زانای تر بۆ ئەوە چوون خوێندنەوەی فاتیحە سونەتە لە نوێژی جەنازە، ئەگەر نەی خوێند تەنها دوعا دەکات، کە ئەمە وتەی ابن تیمییەیە.

ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ئەمە وتەی ڕاستە "واتە وتەی سێیەم کە دەڵێت سونەتە"). الفتاوی الکبری (٢/١٢١).

وتەی ڕاست خوێندنەوەی فاتیحە لە نوێژی جەنازە واجبە، کە ئەمە وتەی شافعی و حەنابلە و ظاهری و شەوکانی و ابن باز و ابن عثیمینە، بەڵگە:

١- عن طلحةَ بنِ عبدِ اللهِ بنِ عوفٍ، قال: (صليتُ خلفَ ابنِ عبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عنهما على جِنازة، فقرَأَ بفاتحةِ الكتابِ، قال: لِيَعْلموا أنَّها سُنَّةٌ). أخرجە البخاري (١٣٣٥).

ڕووی کردنە بەڵگە: ابن عباس فاتیحەی خوێندووە و فەرمووی: (بۆ ئەوەی خەڵک بزانێت سونەتە)، مەبەست لە سونەت ڕێبازی پێغەمبەرە نەک بڵێی واجب نییە، چونکە ڕێبازی پێغەمبەر هەیە واجبە و هەیە سونەتە.

٢- عن أَبي أُمامةَ رَضِيَ اللَّهُ عنه أنَّه قال: (السُّنَّة في الصَّلاةِ على الجِنازة أن يَقرأَ في التكبيرةِ الأولى بأمِّ القرآنِ مُخافتةً، ثم يُكبِّر ثلاثًا، والتسليمُ عندَ الآخِرة). أخرجه النسائي (1989)، وابن المنذر في (الأوسط) (3165)، والطبراني في (مسند الشاميين) (3000). قال النوويُّ في (المجموع) (5/233): إسنادُه على شرْط الشَّيخينِ، وقال ابنُ الملقِّن في (تحفة المحتاج) (1/595): إسناده على شرط الصَّحيح، وصحَّح إسنادَه ابن حجر في (فتح الباري) (3/242)، وصحَّحه الألباني في (صحيح سنن النسائي) (١٩٨٨).

٣- عن عُبادةَ بنِ الصَّامت رَضِيَ الله عنه: أنَّ رسولَ اللهِ صلَّى الله عليه وسلَّم، قال: ((لا صلاةَ لِمَن لم يقرأْ بفاتحةِ الكتابِ). رواه البخاري (756)، ومسلم (٣٩٤).

ڕووی کردنە بەڵگە: نوێژی جەنازە نوێژێکە لە نوێژەکان، داخلی ئەم عمومە دەبێت.

ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (خوێندنەوەی فاتیحە ڕوکنە لە نوێژی جەنازە، لەبەر وتەی پێغەمبەر صلی اللە علیە وسلم: " لا صلاة لمن لم يقرأ بفاتحة"، نوێژی جەنازە نوێژە، لەبەر وتەی خوای گەورە: " وَلا تُصَلِّ عَلَى أَحَدٍ مِنْهُمْ مَاتَ أَبَداً"، ناوی ناوە بە نوێژ، هەروەها ابن عباس فاتیحەی خوێندووە لەسەر جەنازە، گوتی: "بۆ ئەوەی خەڵک بزانن سونەتە"). الشرح الممتع (٥/٤٠١).

ابن باز ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (خوێندنەوەی فاتیحە لە نوێژی جەنازە واجبە، هەروەک پێغەمبەر صلی اللە علیە وسلم دەفەرمووێت: "صلوا كما رأيتموني أصلي"، هەروەها دەفەرمووێت: "لا صلاة لمن لم يقرأ بفاتحة الكتاب" متفق على صحته). مجموع الفتاوی ابن باز (١٣/١٤٣).