دەقی وەڵام:

وەڵام: سەبارەت بە خوێندنەوەی قورئان لە ڕەکاعەتی سێیەم و چوارەم دوای فاتیحە دوو وتە هەیە:

یەكەم: هەندێك زانا دەلێن تەنها فاتیحە دەخوێنرێت باش نییە سورەتی تر بخوێنرێت، كە ئەمە وتەی مالك و وتەی كۆنی شافعی و وتەی ڕاستی حەنابلەیە، بەلگە:

١-عَنْ أَبِي قَتَادَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: (كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّي بِنَا فَيَقْرَأُ فِي الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ فِي الرَّكْعَتَيْنِ الأُولَيَيْنِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ وَسُورَتَيْنِ، وَيُسْمِعُنَا الآيَةَ أَحْيَانًا، وَيُطَوِّلُ الرَّكْعَةَ الأُولَى، وَيَقْرَأُ فِي الْأُخْرَيَيْنِ بِفَاتِحَةِ الْكِتَابِ). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

واتە: لە أَبِي قَتَادَةَ دەگێڕنەوە خوا لێی ڕازی بێت دەفەرمووێت: (پێغەمبەری خوا صلی اللە علیە وسلم سیفەتی وابوو لە دوو ڕەکاعەتی سەرەتا لە نوێژی نیوەڕۆدا سورەتی فاتیحە و دوو سورەتی تری دەخوێند، لە یەکەمدا درێژی دەکردەوە، وە لە دووەمدا کورتی دەکردەوە، وە جار جار ئایەتێکی دەدا بە گوێماندا، لە نوێژی عصردا سورەتی فاتیحە و دوو سورەتی تری دەخوێند، لە یەکەمدا درێژی دەکردەوە، وە لە دووەمدا کورتی دەکردەوە، وە لە دوو ڕەکاعەتی کۆتایی سورەتی فاتیحەی دەخوێند، وە نوێژی بەیانی ڕەکاعەتی یەکەمی درێژ دەکردەوە، وە دووەمی کورت دەکردەوە).

ڕووی کردنە بەڵگە: فەرموودەی ابو قتادة باسی قورئان خوێندنەوەی پێغەمبەر (درودو سەلامی خوای لە سەر بێت ) دەكات كە تەنها باسی ڕەكاعەتی یەكەم و دووەمی كردووە بۆ قورئان خوێندنەوە، ئەمە بەلگەیە كە لە ڕەكاعەتی سێیەم و چوارەم ناخوێنرێت.

ابن قدامە ڕحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووت: (زۆربەی زانایان وا دەبینن كە سونەت نییە قورئان بخوێنرێت لە دوای سورەت فاتیحە بێجگە لە دوو ڕەكاعەتی یەكەم نەبێت). المغنی (٢/٢٨١).

دووەم: هەندێك زانای تر دەلێن دروستە قورئان بخوێنی لە دوای فاتیحە لە ڕەكاعەتی سێیەم و چوارەم، كە ئەمە وتەیەکە لە وتەكانی ئیمام شافعی لە كتێبی الٲم ج۱ لاپەڕە ۸۸، وتەیەكە لە وتەكانی ئەحمەد، بەلگە:

١-عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: (كُنَّا نَحْزُرُ قِيَامَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ فَحَزَرْنَا قِيَامَهُ فِي الرَّكْعَتَيْنِ الأُولَيَيْنِ مِنَ الظُّهْرِ قَدْرَ الم تَنْزِيلُ السَّجْدَةِ وَفِي الأُخْرَيَيْنِ قَدْرَ النِّصْفِ مِنْ ذَلِكَ وَفِي الأُولَيَيْنِ مِنَ الْعَصْرِ عَلَى قَدْرِ الأُخْرَيَيْنِ مِنَ الظُّهْرِ وَالأُخْرَيَيْنِ عَلَى النِّصْفِ مِنْ ذَلِكَ) رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

واتە: لە ئەبو سەعیدی خودری دەگێڕنەوە خوا لێی ڕازی بێت دەفەرمووێت: (ئێمە قورئان خویندنی پێغەمبەرمان تقدیر کرد، لە نوێژی نیوەڕۆ و عصردا، قورئان خوێندنەوەی لە دوو ڕەکاعەتی یەکەمی نوێژی نیوەڕۆ بە قەد سورەتی: "الم، تنزیل" واتە: سورەتی سەجدە دەخوێند، وە لە دوو ڕەکاعەتی کۆتایی نوێژی نیوەڕۆ بە قەد نیوەی دوو ڕەکاعەتی یەکەمی دەخوێند دەخوێند، هەروەها لە دوو ڕەکاعەتی یەکەمی نوێژی عصر بەقەد دوو ڕەکاعەتی کۆتایی نوێژی نیوەڕۆ دەخوێند، هەروەها دوو ڕەکاعەتی کۆتایی عصر بە قەد نیوەی دوو ڕەکاعەتی یەکەمی عصر دەخوێند).

ڕووی کردنە بەڵگە: ئەم فەرموودەیە ڕوون و ئاشكرایە كە دروستە لە ڕەكاعەتی سێیەم و چوارەم قورئان بخوێنرێت دوای سورەتی فاتیحە.

٢- فەرموودە هاتووە لە ڕەكاعەتی سێیەمی نوێژی نیوەڕۆ سورەتی (الکافرون) ی خوێندووە.

هەروەها خەلیفە ئەبوبەکر خوا لێی ڕازی بێت لە نوێژی مغریب دا ئەم ئایەتەی خوێندووە: (ربنا لا تزغ قلوبنا بعد إذ هديتنا وهب لنا من لدنك رحمة إنك أنت الوهاب) [آل عمران: ٨].

وتەی ڕاست وتەی دووەمە كە دەتوانی بخوێنی چونكە پێغەمبەر (درودو سەلامی خوای لە سەر بێت)، هەندێك جار لە ڕەکاعەتی سێیەم و چوارەم خوێندوویەتی وە هەندێك جاریش نەیخوێندووە، بەلام ئەگەر مأموم سورەت فاتیحەی خوێند ئیمام هەر قورئان بخوێنێت لە ڕەکاعەتی سێيەم و چوارەم دەبێت ئەویش بخوێنێت چونکە لە ناو نوێژ بێدەنگی نییە.

لەسەر وتەی یەکەم نەخوێندرێت باشترە و پاداشتی زیاترە، چونکە شوێن کەوتنی سونەت پاداشتی زیاترە لە زۆر عیبادەت کردن ئەگەر موافقی سونەت نەبێت، بەڵام وتەی ڕاست ئەوەیە باشتر وایە هەندێک جار بخوێنی چونکە نەڵگە هاتوون، واللە أعلم.