دەقی وەڵام:

وەڵام: زانایان دەڵێن ڕیش هێشتەوە دوو جۆرە:

یەکەم: ڕیش بهێلیتەوە و دەستی لێ نەدەیت واتە کورتیش نەکەیت ئەمەیان دەتوانی بلێی لەبەر هەندێک فەرموودە و لەسەر وتەی هەندێک زانا مەجالی تێدایە و واجب نیە.

دووەم: ڕیش هێشتەوە واتە کورتە ڕیشێکت هەبێت ئەمەیان واجبە و حەڕامە بیتاشی.

کەواتە تاشین حەڕامە و کورت کردن دروستە لەسەر وتەی هەندێک زانا، بەڵام کورت کردنێک ڕەشاتی ڕیشی یان زەرداتی ڕیشی دیار بێت.

ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت: (ڕیش تاشین شتێکی زۆر گەورەیە، مرۆڤ ئەگەر بەردەوام بێت لەسەری تاوانێکی گەورەیە، تاوانی گەورەترە لەو کەسەی کە جگارە دەکێشێت، چونکە ڕیش تاشین چەند فەرموودەی تایبەت لەسەری هاتوون، چونکە موسلمانان ئەگەر ڕیش بتاشن ئەوە کۆمەلگا دەبێتە کۆمەلگەیەکی غەیر ئیسلامی، چونکە تاشینی ڕیش ڕێگای جگە لە پێغەمبەران بووە، پێچەوانەی جگارە کێشان، ئەگەر دوو کەس یەکێکیان جگەرە کێش بێت و ئەوی تر ڕیشی بتاشێ ویستییان نوێژ بکەن، ئەوەی جگەرە دەکێشێت لەپێشترە پێش نوێژی بکات لەوەی کە ڕیشی دەتاشی.

زانایانی حەنابلە دەلێن: ئەگەر پیاوێک تاوان بەرامبەر پیاوێک بکات ڕیشی دەربهێنێ بەجۆرێک ڕیشی نەهێتەوە، ئەوە دەبێت دیەی کامل بدات ( دیە: واتە پارە دان لەجیاتی پیاو کوشتن و خوێن)، کە دیەی کوشتن دەکاتە سەد وشتر، ئەمە بەناوبانگە لە وتەی حەنابلە ، ئەمە بەلگەیە لەسەر گرینگی هێشتنەوە ڕیش). فتح ذي الجلال والإکرام (١/٢٩٢).

کەسێک باوەڕی بە ڕیش هەیە و لە ئیمان لاوازی ڕیش دەتاشێت موسڵمانە و لەدین دەرناچێت بە ڕیش تاشین، بەڵام تووشی تاوانێکی گەورە بووە شایستەی سزایە، ئەگەر خوای گەورە ویستی سزای دەدات ئەگەرنا لێی خۆش دەبێت.