دەقی وەڵام:

وەلام // زانایان دەلێن دروستە زەکات بدەیت بە گەنج بۆ ئەوەی ژن مارە بکات ئەگەر توانای نەبێت ، چونکە ئەگەر توانای نەبێت ئەوە هەژارە لەو کەسانەیە کە زەکاتی پێ دەشێت ، بەلگە :

خوای گەورە دەفەرمووێت : (( إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ) التوبة / 60

کەواتە ئەوەی توانای مارەی نەبێت ئەوە بە هەژار حساب دەکرێت و وە هەژاریش زەکاتی پێ دەشێت .

ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت پرسیار لێکراوە : کەسێک هەبێت بتوانێت کار بکات بۆ بەدەست هێنانی خواردن و خواردنەوە ، وە شوێنی نیشتەجێ بوونیشی هەیە ، بەلام پێویستی بە ژن هێنانە و مالی نییە ژن مارە بکات ئایا ژنی بۆ مارە بکەین بە زەکات ؟

وەلام / بەلێ دروستە ژنی بۆ مارە بکەیت بە زەکات و وە مارەیی تەواوی بۆی بدەیت ، .....

چونکە پێویستی مرۆڤ بۆ زەواج زۆر پێویستە هەندێک جار وەک پێویستی خواردن و خواردنەوەیە ، ........... )) فتاوی ٲرکان الاسلام لاپەڕە ٤٤۰ ــ ٤٤۱

ابن باز ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( دروستە زەکات بدەیت بەم گەنجە ، هاوکاری بکەیت بۆ ژن هێنان ئەگەر توانای نەبێت . )) فتاوی ابن باز ج۱٤ لاپەڕە ۲۷٥

ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( دروستە مرۆڤ زەکاتی خۆی بدات بە گەنج یان بێجگە لە گەنج بۆ کەسێک پێویستی بە ژن هێنان بێت و مارەی ئافرەتی نەبێت ، دروستە هاوکاری بکەیت بۆ مارەی جا چ مارەی ژن هێنانەکەی زۆر بێت یان کەم بێت ، بەلام ئەگەر زەکاتمان دا بەو گەنجە ژنی هێنا ، بەلام یەک ژن بەشی ئەو گەنجە ناکات ئایا جارێکی تر زەکاتی پێ بدەین بۆ ژنی دووەم ئەگەر ویستی ژنی دووەم بهێنێت ؟

ئەگەر ژنی دووەم بهێنێت بۆ خۆشی ئەوە زەکاتی پێ نادەین ، بەلام ئەگەر ژنی دووەم بهێنی پێویستی پێ هەبێت و تەنها ژنی یەکەم بۆی بەس نییە کە پارێزراو بێت زەکاتی پێ دەدەین ، چونکە مەبەست بە زەکات دان پڕکردنەوە پێویستیەکانی مرۆڤە ، وە گومانی تێدانییە پێویستی مرۆڤ بۆ ژن هێنان یەکێکە لە گرینگرین پێویستیەکانی مرۆڤ .... ))

زانایانی اللجنة الدائمة دەلێن : (( دروستە زەکات بدەیت بە گەنج بۆ ئەوەی خۆی بپارێزێت ئەگەر مالی ژن هێنانی نەبێت هی عورفی کە ئیسرافی تێدا نەبێت )) فتاوی اللجنة الدائمة (۱۷|۱۰)

خەلکانێک دەلێن ئێمە نازانین ئەو کەسەی ژنی دووەم دەهێنێ پێویستی پێیەتی یان بۆ خۆشی و ناوبانگ دەهێنێت ، لەم حالەتە بدەیت بە کەسێک ژنی نەهێنابێت باشترە ، چونکە زۆربەی خەلک ژنی دووەم دەهێنێت بۆ خۆشی و ناوبانگ و مەدح لە کۆتایدا ژیان لە خۆیان تاڵ دەکەن .

پوختەی وەلامی زانایان :

(۱) دروستە زەکات بدەیت بە گەنج یان بێجگە لە گەنج ئەگەر پێویستی بە زەواج بوو وە توانای مارەی نەبوو .

(۲) نابێت زەکات بدەیت بە کەسێک مالی نییە و مارەی زۆره داوا لێکراوە ، بەلکو دەبێت مارەییەکە بەگوێرەی مارەی عورف بێت ئیسرافی تێدا نەکرێت .

(۳) زانایان دەلێن دروستە زەکات بدەیت بە کەسێک بۆ ژن هێنانی دووەم ئەگەر پیاوێک یەک ژن بەشی نەکات و زۆر پێویست بێت ، بەلام ئەگەر بدەیت بە کەسێکی تری بێ ژن کە پێویستی پێ هەبێت باشترە .

(٤) زانایان دەلێن دروست نییە زەکات بدەیت بە پیاوێک بۆ ژنی دووەم ئەگەر بۆ خۆشی بێت .

(٥) ئەگەر دڵنیا نەبیت بۆ ئەو کەسەی کە ژنی دووەم دەهێنێت ئایا پێویستی پێیەتی یان بۆ خۆشی و ناوبانگە ، لەم حالەتە زەکاتی پێی نەدەیت باشترە چونکە کەسی بێ ژن هەن پێویست ترن ، بەلکو ئەگەر بشزانیت پێویستی پێیەتی باشتر وایە بدەیت بە کەسێکی بێ ژن بێت .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ