دەقی وەڵام:

وەڵام: جیاوازی هەیە لەنێوان زانایان سەبارەت بەوەی سیر و پیازی خواردووە و ئامادەی نوێژی جەماعەت دەبێت لە مزگەوت، دوو وتە هەیە:

یەکەم: زۆربەی زانایان بۆ ئەوە چوون مەکروهە ئامادەی نوێژی جەماعەت بێت، کە ئەمە وتەی هەر چوار مەزهەبەکانە، بەڵگە:

١ـ عن جابرٍ، قال: نهى رسولُ اللهِ (ﷺ) عن أكْل البصل والكرَّاث، فغلبَتْنا الحاجةُ، فأكَلْنا منها، فقال: (مَن أكَلَ من هذه الشجرةِ الْمُنْتِنةِ، فلا يقربنَّ مسجِدَنا؛ فإنَّ الملائكةَ تَأذَّى ممَّا يَتأذَّى منه الإِنْسُ). رواه مسلم (٥٦٤).

دووەم: هەندێک زانای تر بۆ ئەوە چوون حەڕامە ئامادەی نوێژی جەماعەت بێ لە مزگەوت، کە ئەمە وتەیەکە لە وتەکانی مالکی و ئەحمە، وتەی ظاهری و ابن جریر و ابن عثیمینە، بەڵگە:

١- عن جابرٍ رَضِيَ اللهُ عنه، قال: نهى رسولُ اللهِ (ﷺ) عن أكْل البصل والكرَّاثِ، فغلبَتْنا الحاجةُ، فأكَلْنا منها، فقال: (مَن أكَلَ من هذه الشَّجَرةِ المُنْتِنةِ، فلا يقربنَّ مسجِدَنا؛ فإنَّ الملائكةَ تَأذَّى ممَّا يَتأذَّى منه الإِنْسُ). رواه مسلم (٥٦٤).

ڕووی کردنە بەڵگە: پێغەمبەری خوا (ﷺ) نەهی کردووە لە نزیک بوونەوە لە مزگەوت بۆ کەسێک پیاز یان کوڕادی خواردبێت، ئەم نەهی یەش بۆ حەڕام بوونە. (التمهيد) لابن عبد البر (٦/٤١٥).

٢ـ عن معدان بن أبي طلحَةَ، أنَّ عمَرَ بنَ الخطَّاب خطَب النَّاسَ يومَ الجمعةِ- فذكر كلامًا كثيرًا-: وفيه (إنَّكم- أيُّها النَّاسُ- تأكلونَ شجرتينِ لا أُرَاهُما إلَّا خبيثتينِ: هذا البَصَلَ والثُّومَ، ولقد رأيتُ رسولَ الله (ﷺ) إذا وجَد رِيحَهُما مِن الرَّجُلِ في المسجدِ أمَر به فأُخْرِجَ إلى البقيعِ). أخرجه مسلم (٥٦٧).

٣ـ نوێژی جەماعەت واجبە لەسەر هەموو تاکێک، ناکرێت جەماعەت تەرک بکات یان واجب تەرک بکات لەبەر خواردنی سیر مەگەر لەسەری حەڕام بێت ئامادەی مزگەوت بێت لەبەر سیر خواردن. (نيل الأوطار) للشوكاني (٢/١٨٠)، (التمهيد) لابن عبد البر (٦/٤١٥).

باشتر وایە مرۆڤ ئەو شتانە بەکاربێنێت کە بۆنی سیر و پیاز ناهێلن، یان سیر و پیاز بە کوڵاوی بخوات کە بۆنی نامێنێت یان کەمترە، ئەگەر بۆنی هەبوو و لانەچوو باشتر وایە خۆی بەدوور بگرێت لە مزگەوت.