دەقی وەڵام:

وەڵام: (أبو الحَسَن) ناوی (علِي بن إسْماعيلَ بنِ إسْحاقَ بنِ سالِمِ بنِ إسْماعيلَ بنِ عَبْدِ اللهِ بنِ موسى بنِ بِلالِ بنِ أبي بُرْدةَ بنِ أبي موسى الأشْعَري)، لە نەوەی ئەبو موسای ئەشعەری یە خوا لێی ڕازی بێت کە هاوەڵی پێغەمبەری خوا بوو، لە ساڵی (٢٦٠) هیجری لەدایک بووە لە شاری بەسڕە، و لە ساڵی (٣٢٤) هیجری کۆچی دوایی کردووە.(جمهرة أنساب العرب) لابن حزم (١/٣٩٧)، (الأنساب) للسمعاني (١/٢٦٦).

بۆ زانستی عەقیدە بە سێ قۆناغدا تێپەڕیوە:

یەکەم: قۆناغی (اعتزال)، عەقیدەی موعتەزیلەی هەبووە تا (٤٠) ساڵ، دواتر خۆی لێ بەری کردووە و بە گومڕا وەسفی موعتەزیلەی کردووە و وەڵامیشیانی داوەتەوە.

دووەم: قۆناغی دووەم لەنێوان مەزهەبی ئەهلی سونە و موعتەزیلە بووە و ڕێگای (أبي مُحَمَّدٍ عَبْدِ اللهِ بنِ سَعيدِ بنِ كُلَّابٍ) گرتۆتەبەر.

سێیەم: قۆناغی سێیەم مەزهەبی ئەهلی سوننە بووە و شوێن ئیمام ئەحمەد کەوتووە، هەروەک لە کتێبی (الإبانة) دانی بەم ناوە و دوا کتێبی بووە. (مجموع فَتاوى ورسائل العثيمين) (٣/٣٣٦).

زانایانی ئەشاعرە شوێن کەوتەی (أبي الحَسَنِ الأشْعَري) نین، چونکە ئەبو حەسەن گەڕاوەتەوە لە تەئویل کردنی سیفەتەکان، مەزهەبی ئەهلی سوننە و جەماعە ناو و سیفەتەکان بۆ خوای گەورە جێگیر دەکەن بێ (تحريف) و (تَعْطيل) و (تَكْييف) و (لا تمثيل)، هەروەک خۆی ئەمەی ڕوونکردۆتەوە لە کتێبی (الإبانة)، کەواتە لەسەر مەزهەبی ئەهلی سوننە مردووە، کۆتاکەی و مردنی لەسەر چی بێت ئەوە مەزهەبیەتی. (مجموع فَتاوى ابن باز) (٣/٧٣).