دەقی وەڵام:

وەلام // زانایان دەلێن زینا کردن دوو حالەتە :

حالەتی یەکەم / ئەگەر زیناکەر پیاو بێت ژنی ھێنا بێت یان کچ بێت شووی کردبێت ، ئەوا دەبێت ڕەجم بکرێت .

ابن قدامە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ڕەجم واجب نابێت ئیلا لەسەر محصن " خێزاندار " نەبێت ، فەرموودەی عومەر دەفەرمووێت : " ڕەجم حەقە لەسەر ئەو کەسەی زینای کردووە و خێزاندارە " ھەروەھا پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : " خوێنی یەکێک لە ئێوە حەلال نییە ئیلا بە یەکێک لەم سێیانە نەبێت : ....... زینا دوای ژن ھێنان یان شوو کردن "

محصن " خێزاندار " دەبێت ڕەجم بکرێت ، بەلام الإحصان حەوت مەرجی ھەیە :

یەکەم / جووت بوون لە پێشەوە بێت ، جیاوازی نییە لەو مەرجەی ، چونکە پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( الثيب بالثيب جلد مائة والرجم )) واتە : خێزاندار لەگەڵ خێزاندار سەد جەلدەی لی دەدرێت و ڕەجم دەکرێت ، ثیب دێتە دی بە جووت بوون لە پێشەوە ، جیاوازی نییە عەقدی زەواج ئەگەر بە تاڵ بێت لە جووت بوون ئەوا إحصان ناھێتە دی ، جا چ خەلوەت ڕوویدا بێت یان لە گەلی جووت بوو بێجگە لە فەرج یان لە پشتەوە جووت بوو یان ھیچ لەمانە نەھاتە دی ، چونکە بە ئەمانە ئافرەت نابێتە ثیب ، وە لە سنوری بکر "کچاتی" دەرناچێت ، کە کچ سەد جەلد و دوورخستنەوەی سالێکی لەسەرە ئەگەر زینای کرد ، کەواتە دەبێت جووت بوونەکە ئیلا بە داخل بوون بێت لە فەرج ، چونکە حەدی جووت بوون پەیوەستە بە ئەحکامی جووت بوون .

دووەم / دەبێت جووت بوونەکە لە زەواج بێت " واتە : ژن ھێنان و شوو کردن بێت " بە بەلگەی : (( والمحصنات من النساء )) ، يعني المتزوجات ، جیاوازی نییە لە نێوان زانایان ئەگەر بە زینا کردن یان بە ھەلە چوونە لای ئافرەت ئەمە بە محصن حساب ناکرێت ، وە نەمان زانیووە چونکە لای جاریە بە محصن حساب بکرێت ، چونکە نکاح "ژننھێنان" نییە و ئەحکامەکانی جێگیر نابن .

سێیەم / نیکاح دەبێت ڕاست بێت واتە عەقدەکە پووچ نەبێت ، ئەمە وتەی زۆربەی زانایانە عطاء و قتادە و مالک و شافعی و اصحاب الرای .

چوارەم / دەبێت ئازاد بێت ئەمە مەرجە لەسەر وتەی ھەموو زانایان ئیلا ابو ثور نەبێت .

پێنجەم / دەبێت بالغ بووبێت .

شەشەم / دەبێت عاقل بێت .

ئەگەر جووت بووبێت لەگەڵ مناڵ یان شێت پاشان بالغ ببێت یان عاقل ببێت ، ئەوا بە محصن حساب ناکرێت ئەمە وتەی زۆربەی زانایانە وە وتەی ئیمام شافعی یە .

حەوتەم / کاملی ھەبێت لە ھەردووکیان کاتی جووت بوون ، پیاوی عاقلی ئازاد جووت دەبێت لە گەڵ ئافرەتی عاقلی ئازاد ، ئەمە وتەی ابو حنیفە و ھاوەلانی یە .

ئیمام مالک دەلێت : ئەگەر ھەردووکیان کامل بوون ئەوا محصنە ، ئیلا مناڵ ئەگەر جووت بوو لەگەڵ ئافرەتێکی گەورە نابێتە محصن . )) "المغني" (9/41)

حالەتی دووەم / ئەگەر زیناکەر کوڕ بێت یان کچ بێت ئەوا سەد جەلدەی لێ دەدرێت و سالێک لەو شوێنە دوور دەخرێتەوە ئیلا کچ نەبێت دەلێن دەبێت سجن بکرێت لە مالەوە دەرنەچێت .