دەقی وەڵام:

وەلام // زانایان دەلێن دروستە موسلمان داوای دوعا لە برای موسلمان بکات ، کە چەندین بەلگە ھاتوون لە قورئان و سونەت ، بەلکو ھەندێک زانا ئیجماع نقل دەکەن ، بەلگە :

(١) قول الله عز وجل عن إخوة يوسف : ( قَالُوا يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ ) يوسف/97.

(٢) حديث أويس القرني الطويل ، أن النبي صلى الله عليه وسلم قال لعمر : ( .. فَإِنْ اسْتَطَعْتَ أَنْ يَسْتَغْفِرَ لَكَ فَافْعَلْ ) فَأَتَى أُوَيْسًا فَقَالَ : اسْتَغْفِرْ لِي ... رواه مسلم (رقم/2542) .

(٣) عَنْ صَفْوَانَ - وَهُوَ ابْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ صَفْوَانَ - وَكَانَتْ تَحْتَهُ الدَّرْدَاءُ قَالَ : قَدِمْتُ الشَّامَ ، فَأَتَيْتُ أَبَا الدَّرْدَاءِ فِي مَنْزِلِهِ ، فَلَمْ أَجِدْهُ ، وَوَجَدْتُ أُمَّ الدَّرْدَاءِ ، فَقَالَتْ : أَتُرِيدُ الْحَجَّ الْعَامَ ؟ فَقُلْتُ : نَعَمْ . قَالَتْ : فَادْعُ اللَّهَ لَنَا بِخَيْرٍ ، فَإِنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَقُولُ : ( دَعْوَةُ الْمَرْءِ الْمُسْلِمِ لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ مُسْتَجَابَةٌ ، عِنْدَ رَأْسِهِ مَلَكٌ مُوَكَّلٌ ، كُلَّمَا دَعَا لِأَخِيهِ بِخَيْرٍ قَالَ الْمَلَكُ الْمُوَكَّلُ بِهِ : آمِينَ ، وَلَكَ بِمِثْلٍ ) قَالَ : فَخَرَجْتُ إِلَى السُّوقِ ، فَلَقِيتُ أَبَا الدَّرْدَاءِ ، فَقَالَ لِي مِثْلَ ذَلِكَ يَرْوِيهِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ ) رواه مسلم (2733) .

(٤) عَنْ عُمَرَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ : ( اسْتَأْذَنْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي الْعُمْرَةِ فَأَذِنَ لِي وَقَالَ : لَا تَنْسَنَا يَا أُخَيَّ مِنْ دُعَائِكَ ، فَقَالَ كَلِمَةً مَا يَسُرُّنِي أَنَّ لِي بِهَا الدُّنْيَا ) رواه أبوداود (1498)، ولكن ضعفه الألباني في " ضعيف أبي داود".

ئیمام النووی ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( سونەتە داوای دوعا لە کەسی باش بکەیت ، ئەگەر چی ئەو کەسەی داوای دوعا دەکات باشتریش بێت لە داواکراو ، وە دوعا لە شوێنی باش ، بزانە فەرموودەکان لەم بابەتە زۆرترن لەوەی حصر بکەی ، ئەمەیان یەک دەنگی لەسەرە . )) "الأذكار " (ص/643)

ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( ڕێگەپێدراوە بۆ موسلمان داوای دوعا لە برای موسلمانی خۆی بکات لە سەرووی خۆی بێت یان ژێرەوەی خۆی بێت . )) " مجموع الفتاوى " (27/69)

ابن باز ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( داواکردنی دوعا لە برا یان خۆشک لە ڕێگای خوا ھیچی تێدا نییە . )) " فتاوى نور على الدرب " (2/143) .

بەڵام ابن تیمییە و چەند زانای تر دەلێن باشتر وایە داوای دوعا لە کەس نەکەیت ، بەلگە :

(١) گشتییەتی بەلگەکان کە مرۆڤ دوور دەخاتەوە لە داواکردن لە خەلک ، تەنھا خۆی محتاجی خوا بکات نەک دروست کراوەکان ، بابەتەکە چەند بچووک بێت جۆرێک لە زەلیلی تێیدایە ، موسلمان خۆی زەلیل ناکات ئیلا بۆ خوا نەبێت .

(٢) داوا کردن لە خەلک ترسی ئەوەی ھەیە واستە لە نێوان خۆ و خوا دابنێن ، وە بنچینەی عەقیدە ئەوەیە کە واستە لە نێوان خۆ و خوا لابدەیت و پەیوەست بیت بە خوای گەورە .

زانایانی اللجنە الدائمە دەلێن : (( داوا کردنی دوعا و ڕوقیە ڕێگەپێدراون ، بەلام تەرک کردنیان و بێ نیاز بوون لە خەلک و بەخۆت پێی ھەلسیت باشترە و لەپێشترە . )) فتاوى اللجنة الدائمة للإفتاء" (24/261) .

ابن تیمییە دەلێت : ئەگەر کەسێک داوای دوعا لە کەسێک بکات مەبەستی ئەوە بێت سوود بە برای خۆی بگەینێت و بە بیری بھێنێتەوە دوعا بۆ برای موسلمان کردن فەزل و پاداشتی ھەیە و فریشتەکان ئامین دەلێن و چاکە بۆی دەنووسرێ ، لەم حالەتە دروستە .

ابن عثیمین ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( داوای دوعا کردن لە کەسی تر دابەش دەکرێت بۆ سێ بەش :

بەشی یەکەم // داوا لە لەکەسی تر دەکەیت بۆ مەسلەحەتی ھەموو موسلمانان ، واتە شتێکی گشتی ، ئەمەیان ھیچی تێدا نییە ، ڕۆژی جومعە پیاوێک ھاتە مزگەوت پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت وتاری دەدا ، وتی : ئەی نێردراوی خوا سەروەت و سامان تیا چوون و ڕێگاکان داخراون لەبەر وشکە سالی ، داوا لەخوا بکە بارانمان بۆ ببارێنێت ، پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت وتی : (( یا اللە بارانمان بۆ ببارێنە ، یا اللە بارانمان بۆ ببارێنە ، یا اللە بارانمان بۆ بارێنە )) ، .....

کەواتە ئەگەر داوات لە کەسێکی باش کرد ئومێدی ئەوەی لێ دەکرا دوعای قبول بێت بۆ شتێکی عامی موسلمانان ئەوە ھیچی تێدا نییە ، چونکە تۆ بۆ خۆت داوات لێ نەکردووە ، .....

بەشی دووەم // داوای دوعا لە پیاوێکی باش دەکات بۆ ئەوەی سوود بەم پیاو بگەیەنێت بەم دوعا کردنە ، نیازی ئەوەی نییە سوود بە خۆی بگات ، بەلام دەبێت ئەم پیاوەی داوای دوعا کردنی لێکراوە بۆ خوا بگەڕێتەوە و داوا لە خوا بکات و دڵی پەیوەست بێت بە خوا ، وە ئەوە بزانێت کە خوای گەورە گوێی لە دوعا دەبێت و وەلامی دەداتەوە ، ئەوەی گرینگ بێت مەبەستی مەسلەحەتی ئەو پیاوەی ھەبێت کە داوای لێ دەکات ، ئەمەشیان ھیچی تێدا نییە و دروستە ، چونکە تۆ داوات تەنھا بۆ سوودی خۆت لێ نەکردووە ، بەلکو بۆ سوودی ئەوت داوات لێکردووە ، تۆ دەتەوێ بۆ ئەو پیاوە چاکە زیاد بکەیت بە دوعا کردن لە خوا ، وە لەخوا نزیک ببێت بە دوعا ، وە پاداشت وەربگرێت لەسەر ئەم کردەوەیە .

بەشی سێیەم // داوا لە کەسێک بکەیت بۆ خۆت ، ئەمەیان ھەندێک زانا ڕێگایانداوە پێی ، وە دەلێن : ھیچی تێدا نییە داوا لە پیاوێکی باش بکەیت دوعات بۆ بکات .

بەلام ابن تیمییە ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : نابێت ئەگەر مەبەستت تەنھا سوودی نەفسی خۆت بێت ، .....

ھەندێک جار وای لێ دێت پشت بە کەسی تر دەبەستێت بۆ دوعا ، لەبیر دەکات دوعا بۆ خۆی بکات ، دەڵێت : من بە فلانە کەسی باشم وتووە دوعام بۆ بکە لە خوا ، ئەگەر خوای گەورە دوعای قبول کرد ئەوە بەسە بۆی و پشتی پێ دەبەستێت ، وە ھەندێک جار ئەو کەسەی داوای دوعای لێکراوە تووشی لەخۆبایی بوون دەبێت .... )) شرح ریاض الصالحین ج٢ لاپەڕە ٤٧٧ ــ ٤٧٨

کەواتە حالەتی سێیەم جیاوازی ھەیە لە تەواوی تەوحیدە خۆت زەلیل نەکەیت و داوای دوعا لە خەلک نەکەیت کەچی ڕێگەپێدراوە و تاوانبار نابیت . ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ