پرسیار // دۆلار ئەگەر بگۆڕدریتەوە بە دینار بە ھەزراری گرانترە لە پێنج ھەزاری ، ئایا حوکمی ئەمە چییە ؟
وەلام // زانایان دەلێن گۆڕینی دراو دوو حالەتە :
حالەتی یەکەم // دراوێک لەگەڵ دراوێکی تر دەگۆڕیتەوە ، ئەمەیان یەک مەرجی ھەیە ئەویش ئەوەیە :
(١) دەبێت دەست بە دەست بێت ، ئەگەر گۆڕینەوە بە قەرز بوو ئەوە دەبێتە ڕیبا .
نموونە : ١٠٠ $ دۆلار دەگۆڕیتەوە بە دینار ، نرخی دۆلار لەو ڕۆژە چەندە بەو نرخە دەگۆڕدرێتەوە دەست بە دەست .
حالەتی دووەم // ھەمان دراو لەگەڵ خۆی دەگۆڕیتەوە ، ئەمەیان دوو مەرجی ھەیە :
(١) دەبێت یەکسان بێت لە گۆڕینەوە بێ زیادە و کەمی .
(٢) دەبێت دەست بە دەست بێت ، واتە قەرز نەبێت .
نموونە : ١٠٠ $ دەگۆڕیتەوە بە ٥ دۆلاری ، دەبێت ٥ دۆلارییەکان بکاتە ١٠٠$ ، واتە ٢٠ وەرەقەی ٥ دۆلای پێی بدەیت نەک زیاتر ، وە دەبێت دەست بە دەستیش بێت .
ابن باز ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( پارە گۆڕینەوە دەبێت دەست بە دەست بێت ئەگەر پارەکان لێک جیاواز بوون ، ئەگەر پارەی لیبی بگۆڕێتەوە لەگەڵ پارەی ئەمریکی یان مصری یان پارەی تر ، دەست بە دەست ھیچی تێدا نییە ، وەک کڕینی دۆلار بە پارەی لیبی ، دەست بە دەست ، ھەردووکیان لە یەکتر وەربگرن ، یان پارەی مصری یان ئینگلیزی یان پارەی تر بکڕێت بە پارەی لیبی یان پارەی تر ، ئەمەیان ھیچی تێدا نییە و دروستە .
بەلام ئەگەر گۆڕینەوە بە قەرز بێت بۆ دواتر ئەمەیان نابێت .
بەم شێوەیە ئەگەر پارە لێک وەرگرتن لە یەک مەجلس نەبێت ، نابێت دروست نییە چونکە جۆرێکە لە مامەلەی ڕیبا .
دەبێت ئیلا دەست بە دەست بێت ئەگەر دراوەکان لێک جیاواز بوون .
بەلام ئەگەر گۆڕینەوە یەک جۆری پارە بوو ، دەبێت ئیلا دوو مەرجی تێدا بێت : دەبێت یەکسان بێت ، وە دەست بە دەست بێت لە یەک مجلس ، لەبەر وتەی پێغەمبەر سەلامی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : " الذَّهَبُ بِالذَّهَبِ، وَالْفِضَّةُ بِالْفِضَّةِ. . . ثم ذكر الحديث " .... )) "مجموع فتاوى ابن باز" (19/ 171 - 174).
سەبارەت بە گۆڕینەوەی ھەندێک جۆری دینار لەگەڵ دۆلار بە نرخی جیاواز دەلێن دروستە چونکە جنسەکان لێک جیاوازن ، چونکە دۆلار دراوێکە و دیناریش دراوێکی ترە ، مەرج بۆ ئەمەیان تەنھا دەست بە دەستە ، ئەگەر نرخ جیاواز بێت دەلێن دروستە ھیچ کێشەی تێدا نییە .
نموونە : نرخی ١٠٠$ بە ١٢٠٠٠٠ دینارە ئەگەر دینارەکە پێنج ھەزاری بێت یان دە ھەزاری بێت یان بیست و پێنج ھەزاری بێت ، بەلام ئەگەر دینارەکە ھەزاری بێت ئەو کات ١٠٠$ بە ١٢٥٠٠٠ ھەزار دینارە .
ھەندێک دەلێن ئەگەر ئەمە نەکرێت باشترە و بە یەک نرخ بگۆڕدرێتەوە ، چونکە دەرگای فێل کردنی تێدا کراوەتەوە .
نموونە : خەلکانێک تاک ھەزاری یان دوو سەد و پەنجا دیناری دەگۆڕنەوە لەگەڵ پێنچ ھەزاری یان دەھەزاری یان بیست و پێنج ھەزاری بە گرانتر ، وەک : ١٢٥٠٠٠ دیناری تاک ھەزاری یان دوو سەدو پەنجای دەگۆڕنەوە بە ١٢٠٠٠٠ دیناری پێنج ھەزاری یان دە ھەزاری یان بیست و پێنج ھەزاری ، ئەمەیان ڕیبایە ، دەلێن بۆ ئەوەی تووشی ڕیبا نەبین ھەلدەستین ئەم ١٢٥٠٠٠ تاک ھەزاریانە دەکەینە ١٠٠$ ، دوای ١٠٠$ دۆلارەکەش دووبارە دەکەینە دینار بەلام دەکەینە پێنج ھەزاری یان دە ھەزاری یان بیست و پێنج ھەزاری بە ١٢٠٠٠٠ دینار .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ