دەقی وەڵام:

وەلام // سەبارەت بەم ئایەتە چوار وەلام هەیە :

یەکەم : هەندێک زانا دەلێن ئەم جنۆکانە باوەڕیان بە موسی هێنا بوو لەبەر ئەوە جنۆکەکان وتیان گوێمان لە کتابێک بووە دوای موسی دابەزیووە .

عطاء ڕەحمەتی خوای لێ بێت دەفەرمووێت : (( کانوا یهودیا فٲسلموا )) ، واتە : جنۆکەکان جولەکە بوون موسلمان بوون باوەڕیان بە قورئان هێنا .

دووەم : هەندێک زانا دەلێن جنۆکە گوێیان لە عیسی نەبووە ، لەبەر ئەوە وتیان گوێمان لە کتابێک بووە دوای موسی دابەزیوە .

ابن عباس خوا لێی ڕازی بێت دەفەرمووێت : (( ان الجن لم تکن سمعت بٲمر عیسی ، فلذالك قالت : (( ٲنزل من بعد موسی )) ، واتە : جنۆکە گوێیان لە پەیامی عیسی نەبووە ، لەبەر ئەوە وتیان گوێمان لە کتابێک بووە دوای موسی دابەزیوە .

سێیەم : هەندێک زانا دەلێن چونکە تەورات ئەسل بووە ، وە بنچینە و سەرچاوە بووە بۆ حەلال و حەڕام ، بەلام ئینجیل کە بۆ عیسی دابەزیووە ئامۆژگاری و باس کردنی تەقوا و زوهد و ...تێدا بووە ، کەمتر لە تەوڕات حەلال و حەڕامی تێدا بووە ، هەر بۆیە جنۆکە وتیان گوێمان لە کتابێک بووە دوای موسی دابەزیووە .

هەر بۆیە وەرەقەی کوڕی نوفلیش کە گاور بوو سەرەتای دابەزینی وەحی سەبارەت بە جبریل بە پێغەمبەری وت : (( ئەمە جبریلە خوای گەورە بۆ موسای نارد ، خۆزگە من گەنج بواما ئەو کاتەی کە گەلەکەت دەرت دەکەن )) .

عبدالرحمان بن ناصر السعدی ڕەحمەتی خوای لێ بێت لە تەفسیری ئەم ئایەتە دەفەرمووێت : (( چونکە کتابی موسی بنچینە بووە بۆ ئینجیل ، وە کۆلەکە بووە بۆ بنی ئیسرائیلیەکان بۆ حەلال و حەڕام ، ئینجیل تەواو کەری تەوڕات بوو وە هەندێک ئەحکامی گۆڕیووە ))

چوارەم : هەندێک زانا دەلێن چونکە ئەهلی کتاب هەموو یەک دەنگ بوون لەسەر تەوڕات ، بەلام لەسەر ئینجیل یەک دەنگ نەبوون ، جولەکە باوەڕیان بە پەیامی عیسی نەبوو ، بەلام گاورەکان باوەڕیان بە پەیامی موسی هەبوو کە وتەی وەرقەی کوڕی نوفل ڕوون و ئاشکرایە باوەڕیان بە پەیامی موسی هەبووە .

وتەی ڕاست وتەی ابن کثیر ، ابن عاشور ، عبدالرحمان بن ناصر السعدییه ، کە تەوڕات بنچینە و کۆلەکە بووە ، ئینجیل تەواوکەری تەوڕات بووە لەبەر ئەوە باسی موسی کراوە نەک عیسی ، واللە ٲعلم .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ